Οι πόνοι λίγο πριν και κατά τη διάρκεια της περιόδου ή αλλιώς δυσμηνόρροια, οφείλονται σε επώδυνες μυϊκές συσπάσεις (κράμπες) της μήτρας. Οι λόγοι εμφάνισής τους διακρίνονται σε σωματικούς αλλά και ψυχολογικούς. Όσον αφορά το σωματικό σκέλος, πιθανότατα οφείλεται στην αυξημένη παραγωγή ουσιών τοπικά από το ενδομήτριο (προσταγλανδίνη F2a) και από την υπόφυση στον εγκέφαλο (αντιδιουρητική ορμόνη), οι οποίες προκαλούν αγγειοσύσπαση στο σώμα της μήτρας κι επομένως ελαττωμένη οξυγόνωση.
Λόγω αυτής της κατάστασης παράγονται τοπικά ουσίες (λευκοτριένες, αναερόβιοι μεταβολίτες) που ευαισθητοποιούν τα νεύρα, τα οποία στέλνουν το επώδυνο ερέθισμα στον εγκέφαλο.
Το ψυχολογικό σκέλος αφορά τη διάσταση που δίνει στην ενόχληση ο εγκέφαλος, το βαθμό που επιτρέπει στην κατάσταση αυτή να επηρεάσει τις υπόλοιπες δραστηριότητες και το συναίσθημα.
Τα συνήθη παυσίπονα (παρακεταμόλη, ιβουπροφένη κ.α.) επηρεάζουν μόνο τη σωματική συνιστώσα κι επιπλέον έχουν πολλές παρενέργειες, χωρίς να παρουσιάζουν πάντα το επιθυμητό αποτέλεσμα. Υπολογίζεται πως η χρήση, ακόμη και η κατάχρηση φαρμάκων φαίνεται πως είναι αναποτελεσματική για το 25% περίπου των γυναικών με δυσμηνόρροια.
Η δυσμηνόρροια επίσης επιτείνεται από διάφορους παράγοντες όπως το αυξημένο σωματικό βάρος, το αλκοόλ, η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας και το κάπνισμα.
Είναι σημαντικό πριν ξεκινήσει η θεραπεία με τη μέθοδο του βελονισμού να διερευνηθεί η ακριβής αιτιολογία που προκαλεί τη δυσμηνόρροια. Η αρχική διάγνωση, η οποία ορίζεται από γυναικολόγο, χρειάζεται να διευκρινίζει κατά πόσο η δυσμηνόρροια είναι πρωτοπαθής (μη παθολογική κατάσταση) ή δευτεροπαθής. Με αυτόν τον τρόπο θα γίνει εξατομίκευση στη θεραπευτική αντιμετώπιση, που χρειάζεται να ακολουθήσει μια γυναίκα, ανάλογα με τη σοβαρότητα του πόνου και τις ανάγκες ή αντιδράσεις της.
Ο βελονισμός δρα θεραπευτικά, τόσο στη σωματική αιτία του πόνου, όσο και στο ψυχολογικό υπόβαθρο της δυσφορίας. Το αποτέλεσμα είναι μακροπρόθεσμο, προλαμβάνει δηλαδή τη δυσμηνόρροια που θα μπορούσε να επανεμφανιστεί, για μήνες έως χρόνια.
Δρα ανασταλτικά στις μυϊκές συσπάσεις της μήτρας, ασκεί χαλαρωτική δράση μεταβάλλοντας τη βιοχημεία του εγκεφάλου, καθώς μειώνει τη σεροτονίνη, αυξάνει τις ενδορφίνες και αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται τον πόνο. Μειώνει τη φλεγμονή, προωθώντας την έκλυση αντιφλεγμονωδών και ανοσοτροποποιητικών παραγόντων, αυξάνει την ανοχή στον πόνο και την αιμάτωση της μήτρας μέσω της ενεργοποίησης του αυτόνομου νευρικού συστήματος.
Οι θεραπείες του βελονισμού είναι απαραίτητο να λάβουν χώρα σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές του κύκλου και για να υπάρξει θεραπεία απαιτούνται τουλάχιστον τρεις κύκλοι. Ανάλογα με τη φύση του προβλήματος και την ιδιοσυγκρασία της ασθενούς, βελτίωση των συμπτωμάτων μπορεί να παρατηρηθεί ακόμα και μετά τον πρώτο μήνα θεραπειών.